Κατασκευή επιδαπέδιων παιχνιδιών και δημιουργία σχολικού κήπου
Μαρία Πλατάκη, Κυριακή Πασχαλίδου, Ευθυμία Φαρσάρη
Δημοτικό Σχολείο & Νηπιαγωγείο Ψαρής Φοράδας
Περίληψη
Ο ρόλος του περιβάλλοντος στην ανάπτυξη του παιδιού θεωρείται ένας από τους βασικούς παράγοντες της παιδαγωγικής διαδικασίας και γι’ αυτό η σχολική αυλή αντιμετωπίζεται ως χώρος αγωγής και εκπαίδευσης. Σκοπός του παρόντος προγράμματος αποτελεί η βελτίωση και αξιοποίηση του υπαίθριου σχολικού χώρου, μέσα από την κατασκευή επιδαπέδιων παιχνιδιών και τη δημιουργία σχολικού κήπου. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2015 - 2016 και έχει διάρκεια περίπου 6 μήνες. Συμμετείχε το Δημοτικό Σχολείο με 27 μαθητές και το Νηπιαγωγείο με 12 μαθητές, υπό την καθοδήγηση 3 εκπαιδευτικών. Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος project και δόθηκε έμφαση σε ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες. Το πρόγραμμα αξιολογήθηκε ως επιτυχές από τα μέλη της σχολικής κοινότητας, καθώς οι στόχοι επιτεύχθηκαν σε σημαντικό βαθμό και οι μαθητές άλλαξαν αντιλήψεις για τη χρήση της αυλής του σχολείου.
Λέξεις κλειδιά
Επιδαπέδια παιχνίδια, σχολικός κήπος, θερμοκήπιο
Κατηγορία προγράμματος
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Εισαγωγή
Ο προαύλιος χώρος του σχολείου επιτελεί ένα ξεχωριστό παιδαγωγικό και κοινωνικό ρόλο, ο οποίος σε όλη τη διάρκεια της σχολικής ζωής του μαθητή δεν μπορεί να αγνοηθεί. Οι δραστηριότητες που εξελίσσονται μέσα σ’ αυτόν έχουν σαν αποτέλεσμα την εκτόνωση και την ψυχαγωγία των μαθητών αλλά και την παροχή πολλαπλών ευκαιριών για την ομαλή ένταξή τους στο κοινωνικό περιβάλλον. Ως τέτοιου είδους δραστηριότητες θεωρούνται η επαφή και η γνωριμία με διαφορετικούς ανθρώπινους χαρακτήρες και τύπους οικογενειών, η ανάπτυξη ανθρώπινων σχέσεων και η δημιουργία και καλλιέργεια ενδοομαδικών και διαομαδικών σχέσεων, κυρίως μέσα από το παιχνίδι (Παπαστάμου, 1989).
Τα επιδαπέδια παιχνίδια βοηθούν τους μαθητές να κατανοήσουν βιωματικά την έννοια του παιχνιδιού και να γίνουν και εκείνοι με τη σειρά τους “σωστοί” παίκτες. Οι μαθητές όλων των ηλικιών τους σχολείου μας μαθαίνουν να συνεργάζονται, καλλιεργώντας το ομαδικό πνεύμα και δίνοντας έμφαση στο ότι όλοι οι μαθητές είτε είναι 4 είτε 12 μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά και να αναβαθμίσουν αισθητικά, λειτουργικά και παιδαγωγικά την αυλή. Ο καθαρισμός και η καλλιέργεια των παρτεριών προάγει σημαντικά το αίσθημα της υπευθυνότητας και σεβασμού απέναντι στο περιβάλλον και τα βοηθάει να συνειδητοποιήσουν ως ένα βαθμό τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης σε μία αγροτική κοινωνία. Τέλος, η συνεργασία του Νηπιαγωγείου με το Δημοτικό Σχολείο αποτελεί μία ιδανική συνθήκη όπου οι μικροί μας μαθητές θα μεταβούν αργότερα ομαλά στο Δημοτικό Σχολείο και οι μεγάλοι μας μαθητές αναλαμβάνουν αυξημένες ευθύνες καθοδήγησης των μικρών συνειδητοποιώντας ότι η συμπεριφορά τους αποτελεί ένα είδος πρότυπου γι’ αυτούς.
Το πρόγραμμά μας χωρίστηκε σε τρία μέρη. Το πρώτο μέρος αφορά την επιλογή και την κατασκευή των επιδαπέδιων παιχνιδιών σε κατάλληλα σημεία της αυλής. Το δεύτερο μέρος αφορά τον καθαρισμό των δύο μικρών παρτεριών, την τοποθέτηση γλαστρών φυτεύοντας μέσα λουλούδια ανθεκτικά στο ζεστές καιρικές συνθήκες του τόπου, ενώ παράλληλα δίνουν χρώμα με τα άνθη τους στο περιβάλλον. Το τρίτο μέρος αφορά τον καθαρισμό του μεγάλου παρτεριού του σχολείου μας και τη δημιουργία ενός σταθερού θερμοκηπίου. Όλοι οι μαθητές συμμετείχαν στον βαθμό που ήταν δυνατό και στα τρία μέρη υπό την καθοδήγηση των τριών εκπαιδευτικών του σχολείου.
Συμβατότητα με το Δ.Ε.Π.Π.Σ και το Α.Π.Σ.
Το παρόν εκπαιδευτικό πρόγραμμα στηρίζεται στις αρχές του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ) και το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (Α.Π.Σ.) για το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο. Ο σχεδιασμός βασίστηκε στα ενδιαφέροντα, στις ανάγκες και στις υπάρχουσες γνώσεις και επιθυμίες των παιδιών. Οι ικανότητες και οι δεξιότητες των παιδιών αναπτύσσονται μέσα από τη βιωματική και ενεργητική μάθηση καθώς εμπλέκονται σε ομαδικές και διερευνητικές δράσεις δίνοντας έμφαση στον εντοπισμό προβλημάτων και την επίλυσή τους.
Στο παρόν πρόγραμμα αναπτύσσονται δράσεις από όλα τα διδακτικά αντικείμενα του Δ.Ε.Π.Π.Σ. (γλώσσα, μαθηματικά, μελέτη περιβάλλοντος, φυσικά, εικαστικά, φυσική αγωγή, τεχνολογίες πληροφοριών, κοινωνική και πολιτική αγωγή). Έτσι επιτυγχάνεται η ολιστική αντίληψη της γνώσης και η προαγωγή της διαθεματικότητας.
Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά πεδία σύνδεσης με τα προγράμματα σπουδών των αντίστοιχων γνωστικών αντικειμένων
- Μελέτη Περιβάλλοντος - Φυσικά: Τα φυτά, οι ανάγκες και η φωτοσύνθεση
- Μαθηματικά: Μέτρηση μήκους και επιφάνειας
- Γλώσσα: Δημιουργία οδηγιών - κανόνων για τη χρήση των παιχνιδιών
- Εικαστικά: Χρήση χρωμάτων και ανάμιξη αυτών
- Φυσική Αγωγή: Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων, γνώση σωστής διαχείρισης του χώρου, συντονισμός, χεριού και ματιού, συντονισμός μεταξύ των χεριών του
- Τεχνολογίες των πληροφοριών: Αναζήτηση πληροφοριών μέσω διαδικτύου για τα επιδαπέδια παιχνίδια και την επιλογή των κατάλληλων καλλωπιστικών φυτών
- Κοινωνική και πολιτική αγωγή: Δημιουργία ομάδων, κανόνων, ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας
Σκοπός και στόχοι
Το Δημοτικό Σχολείο Ψαρής Φοράδας συστεγάζεται με το Νηπιαγωγείο Ψαρής Φοράδας. Ανάμεσά τους υπάρχει ένας μεγάλος προαύλιος χώρος, ο οποίος καλύπτεται από ασφαλτικό τάπητα. Στις άκρες της αυλής υπάρχουν 3 παρτέρια, 2 μικρά και 1 μεγάλο. Δεν υπάρχει κανένα παιχνίδι στον χώρο, ενώ τα παρτέρια έχουν μια εικόνα εγκατάλειψης καθώς έχουν χρόνια να καθαριστούν. Επειδή δεν υπάρχει κάτι που να υποδεικνύει ότι στον συγκεκριμένο χώρο υπάρχει σχολείο (πέρα από τα κτίρια), θεωρήσαμε σκόπιμο τη φετινή σχολική χρονιά να ασχοληθούμε με την ανακατασκευή του χώρου.
Αρχικά, συζητήσαμε το θέμα με τους μαθητές κυρίως του Δημοτικού Σχολείου. Όλοι οι μαθητές έδειξαν ενθουσιασμένοι να αλλάξουν την αυλή δίνοντάς της περισσότερο χρώμα. Οι ίδιοι πρότειναν την τοποθέτηση λουλουδιών στα μικρότερα παρτέρια και την καλλιέργεια λαχανικών στο μεγαλύτερο. Ακόμη, θεώρησαν σκόπιμη τη δημιουργία παιχνιδιών, ώστε να σταματήσουν να παίζουν μόνο κυνηγητό. Τέλος, δήλωσαν έντονα την επιθυμία τους για την κατασκευή παιδικής χαράς ή έστω ενός παιδότοπου, κάτι που λείπει από το χωριό. Για να είναι εφικτή η υλοποίηση των παραπάνω ζητήσαμε από τους μαθητές να δεσμευτούν απέναντι στο πρόγραμμα για την προσπάθειά τους και τη συνεργασία τους.
Σκοπός, λοιπόν, του προγράμματος αποτελεί η αισθητική αναβάθμιση της αυλής του σχολείου μέσα από την κατασκευή επιδαπέδιων παιχνιδιών και τη χρήση τους, τη δημιουργία ενός μικρού παιδότοπου, την καλλιέργεια λουλουδιών στα δύο μικρά παρτέρια και τη δημιουργία και φύτευση θερμοκηπίου στο μεγαλύτερο παρτέρι.
Στόχοι του προγράμματος:
- Να γνωρίσουν οι μαθητές τα φυτά του οικοσυστήματος της περιοχής τους και να προσπαθήσουν να τα καλλιεργήσουν.
- Να οργανώσουν τα επιδαπέδια παιχνίδια στην κοινή αυλή του Δημοτικού και του Νηπιαγωγείου, ώστε οι μαθητές να παίζουν με ασφάλεια και σε κατάλληλη απόσταση μεταξύ τους.
- Να σχεδιάσουν με προσοχή τα επιδαπέδια παιχνίδια και να τα χρωματίσουν κατάλληλα.
- Να εκτιμούν τα αποτελέσματα που θα επιφέρουν ο σχολικός κήπος και τα επιδαπέδια παιχνίδια στην αισθητική του προαύλιου χώρου.
- Να συνεργάζονται ικανοποιητικά μεταξύ τους, με τους εκπαιδευτικούς του σχολείου και με τα μέλη του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων.
- Να καλλιεργηθεί η περιβαλλοντική συνείδηση και η σπουδαιότητα της φύσης στην ανθρώπινη ζωή.
- Να ευαισθητοποιηθούν ως προς την καθαριότητα και τη συντήρηση ενός χώρου που δημιουργήθηκε από τους ίδιους τους μαθητές.
- Να αναλαμβάνουν πληροφορίες και να παίρνουν αποφάσεις.
- Να αναπτύσσουν επικοινωνιακές δεξιότητες, ώστε να επικοινωνούν αποτελεσματικά και να επιλύουν μόνοι τους προβλήματα που προκύπτουν.
- Να χρησιμοποιούν οι μαθητές τις Τ.Π.Ε. κατά το σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος.
Περιγραφή δράσης
Αφορμή για την πραγματοποίηση του εν λόγω προγράμματος αποτέλεσε η εικόνα μίας μεγάλης άδειας αυλής και τριών παρτεριών, τα οποία έμεναν αναξιοποίητα επί σειρά ετών. Οι μαθητές του Νηπιαγωγείου για να παίξουν στο διάλειμμα έφερναν τα παιχνίδια, που είχε μέσα η αίθουσά τους. Οι μαθητές του Δημοτικού έπαιζαν είτε κυνηγητό είτε προτιμούσαν να μένουν μέσα στις αίθουσες και να παίζουν επιτραπέζια παιχνίδια.
Καταγραφή ιδεών
Αρχικά, θέσαμε το θέμα προς συζήτηση με τους μαθητές σε κάθε τάξη ξεχωριστά. Τους ζητήσαμε να περιγράψουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους απέναντι στην αυλή τους. Όλα τα παιδιά συμφώνησαν πως αν και είναι μεγάλη, ωστόσο δεν έχουν πολλές επιλογές για τη χρήση της. Έπειτα, πρότειναν ιδέες για την αναβάθμισή της όπως τον καθαρισμό των παρτεριών και την καλλιέργειά τους και τη δημιουργία παιδότοπου. Όλα τα παιδιά δεσμεύτηκαν με ενθουσιασμό για την αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο για την καταγραφή περισσότερων προτάσεων.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, όλοι οι μαθητές συγκεντρώθηκαν σε μία αίθουσα όπου τα πενταμελή συμβούλια των τμημάτων του Δημοτικού Σχολείου και οι μαθητές του Νηπιαγωγείου παρουσίασαν τις προτάσεις τους. Έπειτα, από πολύωρη συζήτηση αποφασίστηκαν τα παρακάτω:
- Καθαρισμός των παρτεριών του σχολείου
- Τοποθέτηση και φύτεμα γλαστρών στα δύο μικρά παρτέρια
- Δημιουργία θερμοκηπίου στο μεγάλο παρτέρι
- Ανανέωση του χρώματος των εξωτερικών τοίχων στα σημεία που υπάρχει φθορά
- Χρωματισμός των σιδερένιων παρτεριών και των παραθύρων τους από μαύρα και σκουριασμένα σε χρωματιστά όπως επίσης και της κεντρικής πόρτας
- Δημιουργία εννέα επιδαπέδιων παιχνιδιών (παιχνίδι Α-Β, φιδάκι, ανεμοστρόβιλος, τετρασφαίριση, κουτσό - κουκλόσπιτο, κουτσό - πύραυλος, σκάκι, πατητό, κουτσό με δεκάδες - σαλιγκάρι)
- Τέσσερα παγκάκια, τοποθετημένα περιμετρικά της αυλής
- Δημιουργία παιδότοπου
Για να πραγματοποιηθούν τα παραπάνω χρειάζονται χρήματα, ώστε να αγοραστούν τα χρώματα, οι γλάστρες, τα φυτά, το δάπεδο και τα παιχνίδια του παιδότοπου. Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου πρότειναν τους παρακάτω τρόπους για τη συλλογή χρημάτων και οι μαθητές ανταποκρίθηκαν θετικά με προθυμία:
- Χριστουγεννιάτικο παζάρι
- Κάλαντα της άνοιξης (χελιδονίσματα)
- Πασχαλινό παζάρι
Καθώς, όμως, το παραπάνω πρόγραμμα υπήρχε πιθανότητα να στοιχίσει περισσότερο από τα χρήματα που θα συλλέγαμε, ο σύλλογος γονέων και κηδεμόνων δεσμεύτηκε να μας ενισχύσει οικονομικά με δράσεις που ο ίδιος θα πραγματοποιούσε τη φετινή χρονιά για τον σκοπό αυτό.
Δημιουργία επιδαπέδιων παιχνιδιών
Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο οι μαθητές του Δημοτικού, αφού χωρίστηκαν σε ομάδες προχώρησαν στον σχεδιασμό και τον χρωματισμό των εννέα επιδαπέδιων παιχνιδιών υπό την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών . Στον χρωματισμό βοήθησαν σημαντικά και οι μαθητές του Νηπιαγωγείου . Όλα σχετίζονται με τη γνωστική, κοινωνική και κινητική ανάπτυξη των παιδιών και όλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους μαθητές του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού.
Συγκεκριμένα το παιχνίδι της Α΄- Β΄ βοηθάει στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού και ειδικότερα στην εκμάθηση της ορθογραφίας. Ειδικά για αυτό το παιχνίδι κατασκευάστηκε ένα εγχειρίδιο από τους μαθητές με το βασικό λεξιλόγιο όλων των τάξεων.
Το φιδάκι είναι ένα από τα αγαπημένα και πιο γνωστά παιχνίδια των παιδιών. Εξασκούνται σημαντικά στα μαθηματικά. Για το παιχνίδι αυτό, αγοράστηκε ένα πολύχρωμο ζάρι γίγας, το οποίο οι μαθητές αγαπούν πολύ να χρησιμοποιούν .
Ο ανεμοστρόβιλος συμβάλλει στον οπτικοκινητικό συντονισμό και βοηθάει στην εκμάθηση των εννοιών αριστερά - δεξιά, πάνω - κάτω. Οι μαθητές αποκτούν ευλυγισία - ελαστικότητα και ευκαμψία.
Η τετρασφαίριση παίζεται με μπάλα και εξασκεί σημαντικά τον οπτικοκινητικό συντονισμό των μελών του σώματος. Αγαπήθηκε από τα παιδιά, καθώς αντιλαμβάνεται από εκείνα ως ένα είδος γηπέδου, κάτι το οποίο δεν μπορεί να γίνει στο σχολείο λόγω έλλειψης χώρου.
Τα 3 κουτσό και το πατητό παίζονται κυρίως από τους μαθητές του Νηπιαγωγείου και των μικρών τάξεων.
Η δημιουργία του σκακιού ήταν βασική επιθυμία των μαθητών του Δημοτικού. Ήδη οι μαθητές μάθαιναν σκάκι μέσα στην αίθουσα από την επιτραπέζια μορφή του. Όταν είδαν στο διαδίκτυο ένα επιδαπέδιο σκάκι, αποφάσισαν ότι έπρεπε να το κατασκευάσουν. Αγοράστηκαν τα πιόνια - γίγας και το παιχνίδι ήταν έτοιμο.
Αφού δημιουργήθηκαν τα επιδαπέδια παιχνίδια, αφιερώθηκε μία ημέρα όπου τα παιδιά έμαθαν να παίζουν τα παιχνίδια και ορίστηκαν κανόνες, ώστε να παίζονται αρμονικά από όλους. Οι μαθητές κατασκεύασαν και μία ταμπέλα, η οποία ζητούσε από τους κατοίκους τους χωριού να σεβαστούν την αυλή τους και να σταματήσουν να σταθμεύουν να αυτοκίνητά τους εντός αυτής, όταν η εκκλησία με την οποία συστεγάζεται το σχολείο έχει λειτουργία.
Χρωματισμός των παρτεριών και της κεντρικής πόρτας - καθαρισμός και φύτεμα των παρτεριών
Το Μάρτιο και τον Απρίλιο, οι μαθητές καθάρισαν τα παρτέρια του σχολείου και κλάδεψαν τα τέσσερα ποώδη φυτά που υπήρχαν εκεί. Τα παρτέρια δεν είχαν καθαριστεί επί σειρά ετών, γι΄αυτό χρειάστηκε περίπου ένας μήνας για να ολοκληρωθεί αυτή η εργασία.
Έπειτα, τα μέλη του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων με τον προσωπικό τους κόπο επεξεργάστηκαν τα κάγκελα των παρτεριών, τα παράθυρά τους και την κεντρική πόρτα καθώς είχαν σκουριάσει και είχε φύγει σχεδόν το αρχικό τους μαύρο χρώμα. Αφού έγινε αυτό, οι μαθητές ανέλαβαν ξανά δράση χρωματίζοντάς τα. Οι μαθητές ανανέωσαν και τα σημεία των τοίχων που είχαν φθαρεί.
Τον Απρίλιο τοποθετήθηκαν γλάστρες και φυτεύτηκαν ποώδη φυτά στα δύο μικρά παρτέρια από τους μαθητές.
Δημιουργία θερμοκηπίου - παγκάκια
Τον Μάιο τα μέλη του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων σε συνεργασία με τους μαθητές των μεγάλων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου κατασκεύασαν ένα θερμοκήπιο στο μεγάλο παρτέρι του σχολείου, το οποίο λόγω έλλειψης χρόνου θα καλλιεργηθεί την επόμενη σχολική χρονιά.
Τοποθετήθηκαν οι βάσεις για τέσσερα παγκάκια και οι μαθητές χρωμάτισαν και γυάλισαν τις ξύλινες πλάκες που τοποθετήθηκαν από πάνω.
Παιδότοπος - Θεατρική παράσταση
Τον Ιούνιο κατασκευάστηκε ο παιδότοπος του σχολείου μας. Τοποθετήθηκαν ο ειδικός τάπητας και τα παιχνίδια.
Κατά τη λήξη της σχολικής χρονιάς παρουσιάστηκε η θεατρική παράσταση “Για όλα φταίνε οι άλλοι, ποτέ εμείς...”. Το θέμα της είναι κυρίως οι ευθύνες που έχουν οι ενήλικες απέναντι στη σημερινή Ελλάδα και οι ευθύνες των παιδιών στην Ελλάδα του μέλλοντος. Μέρος της παράστασης αφορά και τις ευθύνες που έχουν οι μαθητές, οι εκπαιδευτικοί, η εκκλησία και η τοπική κοινωνία στην προστασία του σχολείου και της αυλής του, ώστε να διατηρηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η δουλειά που έγινε εκεί φέτος.
Αξιολόγηση
Αξιολόγηση του προγράμματος γινόταν καθ’ όλη τη διάρκειά του. Ανάλογες βελτιωτικές αλλαγές γίνονταν, όπου κρινόταν απαραίτητο. Οι εκπαιδευτικοί παρατηρούσαν το ενδιαφέρον των παιδιών και άκουγαν προσεκτικά τις απόψεις τους. Ανατροφοδοτούσαν με νέα ερεθίσματα τις εργασίες των μαθητών υποστηρίζοντάς τους, όταν ήταν απαραίτητο. Μέσα από όλες τις δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν, καταλάβαμε όλοι ότι η αυλή έχει βασικό ρόλο στην ψυχολογία του ατόμου κατά τον ερχομό του και την παραμονή του στο σχολείο. Επίσης, η αυλή αποτελεί πλέον ένα βασικό μέρος εκγύμνασης του νου και του σώματος. Επιπλέον, όλοι οι μαθητές συνεργάστηκαν και έμαθαν να δουλεύουν σε ομάδες ανεξάρτητα από την ηλικία τους. Τέλος, επειδή οι ίδιοι οι μαθητές εργάστηκαν πολύ για τη συγκέντρωση των χρημάτων τα οποία χρειάστηκαν για την υλοποίηση του προγράμματος, είδαν τη δυσκολία, την κούραση και τη χαρά που προσφέρει η εργασία.
Ολοκληρώνοντας την αξιολόγηση πρέπει να αναφέρουμε ότι καθώς χρειάστηκε ένα επιπλέον χρηματικό ποσό για την ολοκλήρωση του προγράμματος, αυτό προσφέρθηκε από τον σύλλογο γονέων και κηδεμόνων. Ας μην παραλείψουμε να πούμε, ότι οι μαθητές χάρηκαν πολύ να συνεργάζονται και με άλλους ενήλικες εκτός από τους εκπαιδευτικούς αλλά και οι γονείς που μας βοήθησαν κατά τις εργασίες μας έμειναν ικανοποιημένοι από τη διαδικασία.
Ευχαριστίες
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τα μέλη του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείου Ψαρής Φοράδας (κ. Αποστολάκη Μαριάνθη, Σωχωράκη Ελένη , Καναβάκη Κατερίνα, Πηγιάκη Άννα, Παπαδάκη Μαρία) για τη σημαντική συνεισφορά τους στην υλοποίηση του προγράμματός μας.
Αναφορές
Παπαστάμου Σ. (1989). Εγχειρίδιο κοινωνικής ψυχολογίας. Αθήνα: Οδυσσέας.
Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Ι. (2006). Οδηγός Νηπιαγωγού – Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί – Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β.
ΥΠΑΙΠΘ. (2000).Υπαίθριος σχολικός χώρος: εργαλείο αγωγής και εκπαίδευσης, εκπαιδευτικό υλικό για σχολεία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης: η παιδαγωγική διάσταση του χώρου. Θεσσαλονίκη.
Υ.ΠAI.Θ. – Π.Ι. ( 2003). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο. Προγράμματα σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων. (ΔΕΠΠΣ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου