Αξίζει ν' αγαπάς

Ένα πρόγραμμα για την αξία της αγάπης στην καθημερινότητα μας

Σουλτάνα Λημνιού,  Ερασμία Φραγκιαδάκη, Ελένη Μαυροφόρου

25ο & 34o Νηπιαγωγείο Ηρακλείου  

Περίληψη

Το πρόγραμμα “Αξίζει ν' αγαπάς” συμβάλλει στην ενδυνάμωση των θετικών συναισθημάτων μέσα στη δυναμική της ομάδας τάξης νηπίων - προνηπίων και κυρίως στην συνειδητοποίηση της αξίας της αγάπης στη ζωή μας. Τα παιδιά ενθαρρύνονται να εκδηλώνουν την αγάπη τους, να αναγνωρίζουν ενδείξεις αγάπης, αλλά και να αποδέχονται αυτές από τους γύρω τους. Διαχωρίζουν είδη αγάπης και ενθαρρύνονται να αναζητούν αγάπη σε περιβάλλον τους. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν δυο μικτά τμήματα, το κλασικό του 34ου και το ολοήμερο του 25ου νηπιαγωγείου Ηρακλείου, με συνολικό αριθμό 34 παιδιών και την καθοδήγηση τριών εκπαιδευτικών. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε κατά το σχολικό έτος 2015 - 2016 και είχε διάρκεια 6 μήνες. Η διάρκεια ήταν εξ’ αρχής στοχευμένη, καθώς θεωρήσαμε ότι ένα πρόγραμμα ΑΓΑΠΗΣ μπορεί να “διαπερνάει” μέσα από όλες τις θεματικές ενότητες και τους επιμέρους στόχους. Αναλυτικά, όλες οι δράσεις του έχουν αναρτηθεί με μορφή powerpoint στο blog των νηπιαγωγείων μας http://25-34nip.blogspot.gr, όπως αυτό παρουσιάστηκε στη Γιορτή Μαθητικής Δημιουργίας 2015-2016.

αξιζει ν΄αγαπας..

Λέξεις κλειδιά

Αγάπη, Αλληλεγγύη, φιλία, συναισθήματα, αγκαλιά, δικαίωμα, έκφραση

Κατηγορία προγράμματος

Αγωγής Υγείας

Εισαγωγή

Ολοένα και περισσότερο γινόμαστε θεατές μιας πραγματικότητας, κατά την οποία οι άνθρωποι κλείνονται περισσότερο στον εαυτό τους, δυσκολεύονται στις διαπροσωπικές τους σχέσεις και στην επικοινωνία με τους γύρω τους.

Τα μικρά παιδιά, που βιάζονται να υιοθετήσουν μοντέλα ενήλικης συμπεριφοράς μέσα από τη μίμιση, επηρεάζονται εμφανώς από τον τρόπο αυτό συναναστροφής των μεγάλων. Η ευθύνη μας, λοιπόν, ως παιδαγωγοί είναι μεγάλη, καθώς είμαστε εμείς εκείνοι, μαζί με τους γονείς τους, που έχουμε την ευθύνη να τους επισημάνουμε την ομορφιά της ζωής στον κόσμο γύρω τους.

Τα παιδιά, λοιπόν, μέσα από καταστάσεις που βιώνουν στο Νηπιαγωγείο αρχίζουν να κατανοούν πώς εκφραζόμαστε σε κάθε περίσταση μέσω θετικών και αρνητικών συναισθημάτων το ίδιο απαραίτητα και τα δυο για την αντιμετώπιση και τον χειρισμό καθημερινών καταστάσεων.

Θέσαμε λοιπόν σαν στόχο τη δημιουργία κλίματος ομαδικότητας, συνεργατικότητας, αποδοχής πρώτιστα μεταξύ μας, μεταξύ των εκπαιδευτικών. Το είδαμε σαν στοίχημα, ένα στοίχημα συνεργασίας, στοίχημα αγάπης ώστε αυτό να γίνει βίωμα και με αυτόν τον τρόπο να “περάσει” στα παιδιά, στις οικογένειές τους, στους γείτονες - εκπαιδευτικούς (όμορα σχολεία), αλλά και σε όλους τους φορείς που συνεργαστήκαμε.

Σκοπός και στόχοι

• Να αναγνωρίζουν, να κατανοούν και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
• Να μάθουν να διαχειρίζονται τα θετικά, αλλά κυρίως τα αρνητικά συναισθήματα καθώς    και τις συγκρούσεις που πιθανόν θα προκύψουν.
• Να κατανοήσουν ότι όλα τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά, αποδεκτά.
• Να μάθουν να σκέφτονται με θετικά συναισθήματα προς τους άλλους.
• Να αποκτήσουν ενσυναίσθηση, αυτοεκτίμηση.
• Να μάθουν να αποδέχονται τη διαφορετικότητα.

Οι παραπάνω στόχοι, όμως, θα μπορούσαν να αποτελούν στόχους οποιουδήποτε προγράμματος συναισθηματικής αγωγής. Εκείνο που πραγματικά διαφοροποιεί το “Αξίζει ν’ αγαπάς” είναι η στοχευμένη από μέρους μας προσπάθεια να συνειδητοποιήσουν τα παιδιά την αξία της αγάπης στο καθετί. Να αναζητούν και να απολαμβάνουν την αγάπη στη ζωή τους, ώστε να μπορέσει όλο αυτό να λειτουργήσει ως “ασπίδα” σε οποιαδήποτε αντιξοότητα τους τύχει..

Αν εκπαιδευτούν στο να αναγνωρίζουν, να επιζητούν και να εκφράζουν την αγάπη, θα μπορούν να ’χουν την εσωτερική εκείνη δύναμη που θα τους θωρακίσει ενάντια σε ο,τιδήποτε βρεθεί ως εμπόδιο στον δρόμο που θα χαράξουν. Βασικό μέλημα η έκφραση, η έκφραση των συναισθημάτων τους, αυτό που παρατηρούμε ότι λείπει από εμάς τους ενήλικες σε πολλές εκφάσεις της ζωής. Εκφράζοντας τα συναισθήματά τους, θα μπορούν να πετύχουν μια ειλικρινή βάση στις διαπροσωπικές τους σχέσεις που θα τους εξασφαλίσει δικαίωμα στην αγάπη στο να αγαπούν και να αγαπιούνται.

Περιγραφή δράσης

• Αρχικά, ενημερώσαμε τους γονείς με μια επιστολή για το πρόγραμμα που θα αναλαμβάναμε αυτήν τη σχολική χρονιά, ζητώντας παράλληλα την εμπλοκή τους. Τους δώσαμε ερωτηματολόγια σχετικά με το τι είναι αγάπη και τι εγωισμός. Η διερεύνηση του θέματος αυτού ήρθε καθώς κληθήκαμε σαν σχολείο να συγκεντρώσουμε διάφορα είδη για τους πρόσφυγες, οπότε τα παιδιά ρωτούσανε “μα, γιατί; τους αγαπάμε; αφού δε τους ξέρουμε!”, η μαμά μου μου είπε “να μην είμαι εγωιστής” κ.τλ.

• Συγκεντρώσαμε τα ερωτηματολόγια και τα συζητήσαμε και φτιάξαμε καρδούλες στις οποίες γράψαμε “τι είναι αγάπη”.

• Σκεφτήκαμε για ποια αγάπη θέλουμε να μάθουμε (καταιγισμός ιδεών). Κατηγοριοποιήσαμε τις απαντήσεις των παιδιών: την οικογένεια μου, τους φίλους - συμμαθητές μου, τα ζώα, τη φύση - το περιβάλλον γύρω μου, εμένα (το σώμα μου - τη διατροφή μου), τα βιβλία, τα αθλήματα.

• Εφόσον πήραμε απαντήσεις από τους γονείς για την έννοια του “Εγωισμού”, καλέσαμε στα νηπιαγωγεία μας ομάδα κουκλοθεάτρου και παρακολουθήσαμε τον “Εγωιστή Γίγαντα”. Συζητήσαμε πώς συμπεριφέρεται ένας εγωιστής.

• Οργανώσαμε τις δράσεις μας και αποφασίσαμε να κρατάμε τα φύλλα εργασίας που σχετίζονται με την αγάπη σε ξεχωριστό φάκελο, ώστε να ’χουμε ένα αρχείο που να μπορούμε να ανατρέξουμε.

• Διαχωρίσαμε τα συναισθήματα και τα ταξινομήσαμε στον ήλιο ή στο σκοτάδι ανάλογα με αυτό που μας προκαλούσαν.
• Με αφορμή ένα σκυλάκι που έφτασε στο σχολείο μας τραυματισμένο, πεινασμένο, συζητήσαμε για την κακοποίηση των ζώων, εστιάσαμε στην αγάπη μας για τα ζώα, αλλά και τους λοιπούς ζωντανούς οργανισμούς γύρω μας και φτιάξαμε τον κήπο της Αγάπης με λουλούδια!
• Επισκεφτήκαμε τον κινηματογράφο “Τεχνόπολις” και παρακολουθήσαμε την ταινία “Τα μυαλά που κουβαλάς”, καθώς σχετίζονταν με τα συναισθήματα με τρόπο ελκυστικό για τα παιδιά.
• Συμβολικά, “κλείσαμε στην καρδιά μας ό,τι αγαπάμε”, φτιάχνοντας καρδιές με μηνυματάκι και διακοσμήσαμε την τάξη.
• Αγάπη για την πατρίδα μας: Στην εθνική επέτειο της 28ης Οκτώβρη, η συζήτησή μας προσανατολίστηκε στην έννοια της ειρήνης στους λαούς, όπως και στην αγάπη μας για την πατρίδα. Φτιάξαμε για τον σκοπό αυτόν καρδούλες - ελληνικές σημαίες και τις αναρτήσαμε σε ταμπλό.
• Η χριστουγεννιάτική μας γιορτή δε θα μπορούσε να ’χε εμπνευστεί από παραμύθι που να μη σχετίζεται με την αγάπη, την αποδοχή, την αλληλοβοήθεια, την προσφορά. Έτσι, κάναμε μια διασκευή του γνωστού παραμυθιού “Το δώρο της παπλωματούς” και ζητήσαμε την αίθουσα του αμφιθεάτρου του Δημοτικού σχολείου που στεγάζεται δίπλα μας. Η φιλοξενία τους αυτή αποτελεί για μας συνεργασία, που συνάδει με τους γενικότερους στόχους του προγράμματός μας.
• Σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γονέων & Κηδεμόνων, διοργανώσαμε παζάρι αγάπης στη Λότζια, στην πόλη μας. Η συνεργασία με τους γονείς άψογη!
• Ένα πολύ όμορφο παραμύθι που διαβάσαμε είναι “Ο μεγάλος χνουδωτός”, το οποίο αφού επεξεργαστήκαμε, κληθήκαμε να φανταστούμε τον εαυτό μας στη θέση των δυο παιδιών της ιστορίας και να εκφραστούμε σχετικά με το ποιον θα κουβαλούσαμε στην πλάτη μας ή ποιος θα μας κουβαλούσε και γιατί.
• Κάποια στιγμή, ένα παιδί μας είπε πως υπάρχουν μαμάδες που δεν αγαπάνε τα παιδιά τους, τα δέρνουν, τα χτυπάνε. Αυτό αρκούσε να σταθεί αφορμή και να στρέψουμε την προσοχή μας στην παιδική κακοποίηση. Διαβάσαμε το βιβλίο “Η Κίκο και το Χέρι” και καλέσαμε την ψυχολόγο του Χαμόγελου του Παιδιού στα Χανιά, κα. Ειρήνη Μαρκουλάκη σε ανοιχτή συζήτηση με τους γονείς γύρω από τα θέματα αυτά.
• Για να συμβολίσουμε την αγάπη μας και την αποδοχή μας προς όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από εθνικότητες, χρώμα δέρματος, θρησκευτικές πεποιθήσεις κτλ, φτιάξαμε πολύχρωμες καρδιές και θέσαμε ως τίτλο “Αγάπη σε όλες τις αποχρώσεις”.
• Ο μικρός πρίγκιπας μας γοήτευσε. Όταν παρακολουθήσαμε την ταινία, στην τάξη επιστρέφοντας, αναρωτηθήκαμε εμείς σε ποιον πλανήτη θα θέλαμε να ζούμε. Στον ΠΛΑΝΗΤΗ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ!
• Ένα από τα πολλά που ακούσαμε στον Μικρό Πρίγκιπα ήταν αυτό το “μόνο με την καρδιά μπορεί να δει κανείς” και κει που συζητούσαμε για το μήνυμα αυτό, κάποιος από μας είπε, “μα, μόνο να δούμε, να ακούμε όχι;” Ασφαλώς! Όλα με την καρδιά! Αυτήν την υπέροχη που τα κάνει όλα!
• Όσον αφορά την αγάπη μας για τα βιβλία, πέρα από την οργάνωση της δανειστικής βιβλιοθήκης και την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, επισκεφτήκαμε τις εκδόσεις “Ίτανος”, όπου μας ξεναγήσανε στους χώρους και είδαμε τη διαδικασία έκδοσης ενός βιβλίου.
• Στο ημερολόγιο της τάξης μας, είχαμε τοποθετήσει μια καρδιά στις 14 Φεβρουαρίου και οι ερωτήσεις δεν άργησαν να τεθούν. Συζητήσαμε για την αγάπη των ερωτευμένων που διαφέρει από τη μητρική, την αδερφική, τη φιλική κ.τλ.
• Μάθαμε το τραγουδάκι “Το καρότο κι η Αγκινάρα” και απεικονίσαμε στο χαρτί ό,τι θέλαμε σχετικά μ’ αυτό.
• Διαβάσαμε και το βιβλίο ”Ο Λύκος Ζαχαρίας θέλει να ερωτευτεί” και αναρωτιόμαστε “οι γονείς μας είναι ερωτευμένοι, πώς το καταλαβαίνουμε;”. Στη συνέχεια, ετοιμάζουμε δωράκια για τους ερωτευμένους γονείς μας, μαγνητάκια για το ψυγείο με διάφορα μηνύματα “Αγάπη είναι να υπάρχετε για μένα”, “Αγάπη είναι να μου μαθαίνετε ν΄αγαπώ!”
• Ένα από τα τραγούδια αγάπης που μάθαμε ήταν το “Άνθρωπε, αγάπα”, το οποίο και ηχογραφήσαμε με τις φωνούλες των παιδιών!
• Συμβάλλαμε σε κάποιες δράσεις αγάπης, όπως το να συγκεντρώσουμε διάφορα είδη για οικογένειες που στηρίζει το “Χαμόγελο Του Παιδιού”. Ανταποκριθήκαμε και στην πρόσκληση του Συλλόγου Φίλων Παιδιών Με Ειδικές Ανάγκες Κεντρικής Μακεδονίας με την αγορά εκπαιδευτικού υλικού προς ενίσχυσή τους.
• Η αγάπη μας για την υγιεινή διατροφή τονίστηκε ιδιαίτερα τις μέρες της Κυράς Σαρακοστής, μιλήσαμε για τα σαρακοστιανά εδέσματα και την αξία της υγιεινής διατροφής και μέσα από δραστηριότητες μαθηματικών (πίνακας διπλής επιλογής), καταγράψαμε την προτίμησή μας .
• Η αγάπη δυναμώνει όταν μοιράζεται κι μεις για να μοιραστούμε στιγμές, καλέσαμε  μέλη του Κέντρου Κοινωνικής Φροντίδας - Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων του Δήμου Ηρακλείου και μας μιλήσανε για τα πασχαλινά ήθη και έθιμα παλαιότερων εποχών. Φτιάξανε μαζί μας λαζαράκια και τραγουδήσανε !
• Δε θα μπορούσαμε να αμελήσουμε τη δημιουργία τράπεζας αίματος για τα νηπιαγωγεία μας, όπου γονείς θα μπορούν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον. Το αίμα μου, το αίμα σου…
• Φτιάξαμε ένα βιντεάκι με τις απαντήσεις των παιδιών στο ερώτημα “Τι είναι αγάπη”, στο οποίο ως μουσική επένδυση επιλέξαμε άλλο τραγούδι αγάπης που μάθαμε, το “Ν΄ αγαπάς”.

Αξιολόγηση

Ως αξιολόγηση του προγράμματος, επιλέγουμε τη φράση της μικρής Αθηνάς που βγήκε αυθόρμητα και είπε “Τελικά, αγάπη είναι η ζωή!”

Θελήσαμε να καλλιεργήσουμε στα παιδιά την πεποίθηση ότι η αγάπη υπάρχει παντού, όπου κι αν κοιτάξεις, αρκεί η καρδιά σου να ’ναι έτοιμη γι’ αυτήν.

Και θεωρούμε ότι η παραπάνω φράση της μικρής μας μαθήτριας μας χαροποιεί και μας ”καλύπτει” στην αξιολόγηση που καλούμαστε να κάνουμε.

Ευχαριστίες

Ευχαριστούμε όλους όσους βοήθησαν στην υλοποίηση του Προγράμματος.

Ξεκινώντας από τους γονείς των παιδιών, τους οποίους και είχαμε δίπλα μας σε ό, τι χρειαζόμασταν.

Τους διευθυντές και δασκάλους των γειτονικών μας σχολείων.

Τον Δήμο Ηρακλείου για τη βοήθειά του.

Αναφορές

Παρακάτω, παραθέτουμε κάποια από τα βιβλία που “συνόδευσαν” το ταξίδι μας στην αναζήτηση της αγάπης:

• Ζαραμπούκα Σοφία, “Φυσικά, σ’ αγαπώ”, εκδόσεις Κέδρος.

• Κατρά Μ. - Μπαγιώκη Ζ. , “Με αγάπη στην καρδιά γράφω γράμμα στην καρδιά”, 2013, εκδόσεις Διάπλους.

• Κρόιλ Χόλντερ, “Τα συναισθήματά μου κι εγώ”, 2012, εκδόσεις Ψυχογιός.
• Ντέμπι Λιόρι, “Θα σ’ αγαπώ ό, τι κι αν γίνει”, εκδόσεις Πατάκη.

• Ουάιλντ Όσκαρ, “Ο Εγωιστής Γίγαντας”, 2004, Κέδρος.

• Συμβούλιο της Ευρώπης, “Η Κίκο και το Χέρι”.
• Σελ Σιλβερστάιν, “Το Δέντρο Που Έδινε”, 1998, εκδόσεις Δωρικός.
• Τζαβάρα Κατερίνα, “Πού ν΄απλώσω τόση αγάπη”, εκδόσεις Διάπλους.

• Τσορώνη - Γεωργιάδη, Γ. “Ο μεγάλος χνουδωτός”, 2011, εκδόσεις Σαββάλας.
• Τσιτσίκα Άρτεμις, “Αγαπώ το σώμα μου” Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ.Πασχαλίδης.
• Ψαραύτη Λίτσα , “Το τριαντάφυλλο της αγάπης”, εκδόσεις Ψυχογιός.
• Gill Pital, “Η Μίλι, Ο Μόλι και το σ΄αγαπώ”, εκδόσεις Σαββάλας.
• Gobolli Mario, “Αγαπώ το περιβάλλον, εκδόσεις Φλούδας.
• Java Frey, “Μα, και βέβαια σ’ αγαπώ!” εκδόσεις Παπαδόπουλος.
• Melis An, “Μια καρδιά για τη μαμά”, 2010, εκδόσεις Δίπτυχο.